"ด้วงน้ำมัน"
อันตรายที่ไม่ควรมองข้าม
อันตรายที่ไม่ควรมองข้าม
ด้วงน้ำมัน (blister beettle) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Mylabris phalerata จัดอยู่ใน วงศ์ Meloidae (วงศ์เดียวกับ แมลงวันสเปน) อยู่ในอันดับ Coleoptera ชื่อสามัญที่ชาวบ้านบางแห่งอาจเรียกว่าด้วงโสน ด้วงไฟถั่วหรือด้วงไฟเดือนห้าน จัดเป็นแมลงปีกแข็ง ตัวมีขนาดกลาง ยาวประมาณ 2.5 ซม. กว้างประมาณ 1 ซม. ตัวสีดำ ขาสีดำ หนวดสั้นสีดำ ปีกมีแถบสีเหลืองส้มพาดขวาง 3 แถบ มักหากินบนพืชตระกูลถั่วหรือต้นฝ้าย กระเจี๊ยบแดง ปอแก้ว ตลอดจนไม้ดอกต่าง ๆ
วงจรชีวิตของด้วงน้ำมันชนิดนี้ยังไม่มีผู้ใดได้ศึกษาโดยละเอียด ทราบแต่เพียงว่าตัวเมียวางไข่ในดิน หลังจากไข่ฟักออกเป็นตัวหนอน จนเจริญเติบโตเต็มที่จะเข้าดักแด้ในดิน แล้วจึงจะออกเป็นตัวเต็มวัย ในเวลาไล่เลี่ยกัน ตัวเต็มวัยที่เกิดขึ้นนี้จะมีปริมาณมาก อย่างไรก็ตาม ด้วงน้ำมันในระยะตัวหนอนก็ยังมีประโยชน์ โดยจะเป็นตัวห้ำที่คอยกิน ไข่ตั๊กแตนเป็นอาหาร
เจ้าแมลงร้ายชนิดนี้นอกจากจะเป็นศัตรูตัวฉกาจของพืชพันธุ์เกษตรแล้ว ยังเป็นอันตรายต่อมนุษย์เราได้มากด้วย โดยแม้จะมิได้ถูกต่อยหรือกัด แต่เพียงแค่ผิวหนังหรือร่างกายเราสัมผัสเข้าเท่านั้นก็เป็นอันตรายได้แล้ว เนื่องจากแมลงชนิดนี้มีสารเคมีที่เรียกว่า แคนทาริดิน (Cantharidin) ซึ่งมีฤทธิ์กระตุ้นประสาท มีลักษณะเป็นของเหลวสีเหลืองอ่อน คล้ายน้ำมัน หากโดนผิวหนังจะทำให้เป็นแผลผื่นพุพอง ปวดแสบปวดร้อน ยิ่งเกาก็จะยิ่งทำให้ลามไปเรื่อย ๆ เพราะเมื่อเกามือก็จะเลอะสารแคนทาริดิน หากไปสัมผัสบริเวณอื่นก็จะยิ่งแพร่กระจายไปเรื่อย ๆ อย่างไรก็ดีนักวิทยาศาสตร์ได้สกัดสารพิษชนิดนี้ จากแมลงวันสเปน และใช้ประโยชน์เป็นยาโด๊ปผสมพันธุ์ม้า
ดังนั้น หากท่านเผลอไปโดนเข้าก็ให้รีบล้างมือให้สะอาดโดยเร็วเพื่อป้องกันการลุกลาม และรีบไปพบแพทย์
โดยเฉพาะอย่างยิ่งไม่ควรรับประทาน เพราะจะเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ เพราะเคยเกิด เหตุการณ์นี้ขึ้นกับคนภาคเหนือที่ไปจับมาทอดกินแล้วเสีย ชีวิตเมื่อหลายปีก่อน
ด้วงชนิดนี้พบเห็นได้ทั่วไปในประเทศไทย จะพบตั้งแต่เดือน สิงหาคมเป็นต้นไป และจะพบมากในระหว่างเดือนกันยายนถึงพฤศจิกายน ของทุกปี
สำหรับการปราบด้วงชนิดนี้เกษตรกรที่ปลูกพืชไร่ตระกูลถั่วต้องคอย หมั่นตรวจตราไร่เสมอถ้าพบเห็นจะได้ทำการป้องกันกำจัดได้ทันท่วงที เมื่อ ถั่วเริ่มออกดอกและมีด้วงน้ำมันรบกวนควรพ่นด้วยเซฟวิน (Sevin 85% WP) หรือโฟลิคอล (Folicol I 605 50% EC) ในอัตรา 3-4 ช้อนแกงต่อน้ำ 1 ปี๊บ อย่างใดอย่างหนึ่ง 1-2 ครั้ง ทุก 7-10 วัน